Bu teknik bültende Toshiba DC Inverter Sistemi ile donatılmış GKV serisi duvar tipi split klimaların çalışma prensipleri açıklanacaktır. Inverter Teknolojisi’nin esasları, daha önce yayımlanan “Değişken Frekanslı Sürücü (Variable Frequency DriveVFD) Teknolojisi: İşletme ve Uygulamalar” (Alarko Carrier Teknik Bülteni No 10), “Toshiba Doğru Akım (DC) Hibrit Inverter Teknolojisi” (Alarko Carrier Teknik Bülteni No 11) ve “Toshiba Dijital ve Super Dijital Inverter Teknolojisi” (Alarko Carrier Teknik Bülteni

No 12) bültenlerinde açıklanmıştı. Bu nedenle bu bültende inverter teknolojisinin genel esasları üzerinde durulmayacaktır. Aşağıda tipik bir Inverterli Toshiba klimasının soğutma çevrimi gösterilmiştir. HAVA KOŞULLANDIRMA KONTROLÜNÜN ÖZELLİKLERİ Bu klimalar değişken kapasiteli tiptedir, motor hızı değişebilen ve oransal olarak kapasite kontrolü yapabilen bir kompresörle donatılmıştır. İç ünite motor tahrik devresi iç ünitededir. Kompresör ve dış ünite fan motoru kontrol eden inverter dış üniteye yerleştirilmiştir. Bu klimalara iç ünite kontrolörü ile kumanda edilir. İç ünite kontrolörü, uzaktan kumandadan gönderilen bir sinyal ile iç ünite fan motorunu çalıştırır ve çalıştırma komutlarını dış ünite kontrolörüne iletir. Dış ünite kontrolörü iç üniteden gelen çalıştırma komutlarını alır, dış ünite fanını ve darbeli modülasyon vanasını (PMV) kontrol eder. Dış ünite kontrolörü, aynı zamanda, kompresör motorunun dönme durumunu araştırır. İnverter çıkış voltajını ve çalıştırma komutlarına göre çalışan motorların besleme gücünün anahtarlama zamanlamasını (akım iletim zamanlaması) dikkate alarak kompresör motorunun hızını kontrol eder. Dış ünite kontrolörü dış ünitenin çalışma durum bilgilerini iç ünite kontrolörüne geri gönderir. NOT: Dış ünite kontrolörü, inverterden 4 kutuplu fırçasız DC motorlu kompresöre yapılan güç beslemesinin frekansını kompresörün gerçek dönme hızının iki katı olarak kabul eder. İç Ünite Elektronik Kartının Görevleri İç ünite elektronik kartı uzaktan kumandadan çalıştırma komutlarını alır ve aşağıdaki işlevleri yerine getirir: – İç ünite sensörü (TA) ile iç ünite ısı eşanjörüne giren havanın (emme havası) sıcaklığını izler. – İç ünite ısı eşanjörü sıcaklık sensörü (TC sensör: Donma koruma kontrolü) ile ısı eşanjörünün sıcaklığını ayarlar. – İç ünite fan motorunun çalışmasını kontrol eder. Inverter Teknolojisi ve Split Klimalar TOSHIBA RAS Serisi Bireysel Klimalar DC Inverter Teknolojisi TOSHIBA RAV Serisi Hafif Ticari Klimalar Dijital ve Super Dijital Inverter Teknolojisi Carrier- Silentech Serisi Bireysel Klimalar DC Inverter Teknolojisi Ürün Tanıtımları>>> Dijital Inverter Teknolojisi >>> Teknik Özellikleri için >>> www.alarko-carrier.com.tr Haziran 2006 Sayı 13 – Panjur motorunu kontrol eder. – LED’li (Light Emitting diode- Işık yayan diyot) gösterimi kontrol eder. – Dış üniteye çalıştırma komutlarını (seri sin- yal) iletir. – Hataların değerlendirilmesi veya göstemi ile çalışma durumu (dış ortam sıcaklık verileri dahil seri sinyal) bilgilerini alır. Dış Ünite Elektronik Kartının Görevleri Dış ünite elektronik kartı iç ünite elektronik kartından gelen çalışma komutlarını (seri sinyaller) alır ve bunları uygular: – Kompresörün çalışma kontrolü, – Dış ünite fan motorunun çalışma kontrolü, – PMV (darbeli modülasyon vanası) kontrolü. – Inverter giriş ve açılış akımını izler. – Aşırı akımı izler ve IGBT modülünü (kompresörü durdurma işlevi) devreye sokarak önler. – Seri sinyal “off” olunca (sinyal sistemindeki arıza nedeniyle dış ünite kartına seri sinyal gelmezse) kompresör ve dış ünite fanının çalışmasını durdurur. – Dış üniteden iç üniteye çalışma bilgilerini (seri sinyal) iletir. – Dış ortam sıcaklığını izler ve dönme hızını kontrol eder. – Isıtma konumunda buz çözme işlevini kontrol eder (Dış ünite ısı eşan jörü vasıtasıyla sıcaklığı ölçer, dış ünite fan motoru ve 4 yollu vanayı kontrol eder). İç Ünite Kontrolöründen Dış Ünite Kontrolörüne Gönderilen Çalışma Kumanda Sinyallerinin (Seri Sinyal) İçeriği: İç ünite kontrolöründen aşağıdaki üç tip sinyal gönderilir. – Uzaktan kumanda üzerinden çalışma konumu ayarı. – İç ortam sıcaklığı ve ayar sıcaklığı vasıtasıyla kompresör hızı kumanda sinyali (oda sıcaklığı ve iç ünite ısı eşanjör sıcaklığına eklenen düzeltmelerle birlikte). Bu iki tip sinyal için (çalışma konumu ve kompresör hızı) dış ünite kontrolörü inverter giriş akımını izler ve izin verilen değeri geçmeyecek bir akımla çalışmayı gerçekleştirir. – İç ünite ısı eşanjör sensörü ile ölçülen iç ünite ısı eşanjör sıcaklığı. Dış Ünite Kontrolöründen İç Ünite Kontrolörüne Gönderilen Çalışma Kumanda Sinyallerinin (Seri Sinyal) İçeriği: Dış ünite kontrolöründen aşağıdaki sinyaller gönderilir. – Çalışma konumu akımı – Kompresör hızı akımı – Dış ortam sıcaklığı – Koruma devresi çalışıyor Bu sinyallerin iletimi için iç ünite kontrolörü sinyalin içeriğini izler ve arızanın varlığına karar verir. Araştırma sonunda: – Çalışma kumanda sinyaline karşı gelen çalışma konum akımının farklı olup olmadığı, – Koruma devresinin çalışıp çalışmadığı belirlenir. Dış üniteden alınan sinyal yoksa bir arıza olduğu var sayılır. Kapasite Kontrolü Soğutma ve ısıtma kapasitesi kompresör motor hızı vasıtasıyla değiştirilir. Evirici (inverter), AC 220-240 V gücü DC’ye çevirir ve transistör modülü (6 transistörlü) ile kompresöre gelen besleme gücünü değiştirerek kompresörün motor hızını değiştirir, kapasiteyi kontrol eder. Bu kontrolün esası aşağıdaki gibidir: Motorun dönme konumu ve dönme hızı, çalışan kompresör motorunun sargı elektromotor kuvveti vasıtasıyla belirlenir ve motor dönme hızı değiştirilir. Böylece motor evirici -inverter- çıkış voltajı ve besleme gücü sargısını değiştirmek için zamanlamayı değiştirerek çalışma komutlarının dönme hızına bağlı olarak çalışır. Dönme konumunun araştırılması için kompresörün bir dönmesinde 12 kere kontrol uygulanır. Çalışma konumuna göre (COOL- soğutma), HEAT- ısıtma), DRY- nem alma) kompresörün besleme gücü frekans aralığı farklılık gösterir. Açılma Akımı Kontrolü Dış ünite ana devre kontrol bölümü (inverter grubu) dış ünitenin giriş akımını belirler. Eğer kompresör motor hızı ile öğrenilen akım değeri iç ünite tarafındaki belirlenmiş değeri aşarsa, dış ünite ana kontrol devre bölümü motor hızını, sınırlanmış değerler içinde kumandaya en yakın değere getirmek için motor hızını düşürerek kontrol eder. Güç Faktörü Düzeltme Kontrolü Güç faktörü düzeltme kontrolü, daha çok soğutma/ısıtma çalışmasında güç tüketimini düşürmek amacıyla uygulanır. Kontrol giriş gücü belli bir düzeye geldikten sonra başlar. Somut olarak, güç faktörü düzeltme debesinin IGTB’si kullanılır ve güç faktörü giriş akımının elektro açısını genişletmek için isteğe bağlı bir süre için düzeltilir. Donma Korumasının Kontrolü İç ünite ısı eşanjör sensörü COOL (soğutma) / DRY (nem alma) işlemlerinde soğutucu buhar sıcaklığını izler. Sıcaklık belirlenen değerin altına düşerse, iç ünite ısı eşanjörünün belirlenen değerin altındaki sıcaklıklarda donmasını önlemek için kompresör motor hızı düşürülür. PMV (Pulse Modulation Valve- Darbeli Modülasyon Vanası) PMV, soğutucu devresinde soğutucu akışını optimum sıcaklık için değiştirmek için kullanılır. Güç açıldıktan sonra ilk peryotta iç üniteden seri çalışma sinyali alındığı zaman veya PMV alarmı devreye girdiği ve cihazı durdurduğu zaman vana hemen vananın konumlandırılması için stopere vurana kadar hareket eder. Bu sırada tik-tak sesi duyulur. Panjur Kontrolü Dikey Hava Akış Panjur Ayarı Dikey hava akış panjurunun konumu çalışma konumuna [AUTO (A), COOL- Soğutma ( ), DRY- Nem alma ( ), HEAT- Isıtma ( ) ve FAN ONLY- Sadece fan ( )] göre otomatik olarak kontrol edilir. Dikey panjurun konumu uzaktan kumandanın üzerindeki [FIX] düğmesine basılarak istenilen konumda ayarlanır. Ayarlanan konum hafızaya alınır ve bir sonraki çalışmada hava koşullandırıcı aynı konumda çalışmaya başlar. Otomatik Hava Akış Ayarı (SWING) Uzaktan kumandanın üzerindeki [SWING] düğmesine basılınca iç ünitenin dikey panjuru yukarı aşağı otomatik hareket etmeye başlar. [SWING] düğmesine basılınca panjurun otomatik hareketi durur. İç Ünite Fan Kontrolü İç ünite fanının AC motorunun hızı kademesiz olarak çalışır. Hava akış seviyesinin ayarlanması, oda sıcaklığı ile ayar sıcaklığ arasındaki farka bağlı olarak fan hızının otomatik olarak kontrolü ile yapılır. Fan beş hız kademesinden [LOW (düşük hız), LOW+ (üst düşük hız), MED (orta hız), MED+ (üst orta hız) ve HIGH (yüksek hız)] birine ayarlanır. Dış Ünite Fan Kontrolü Dış ünite fan motoru dış ünite fanını kademesiz değişken dönme hızı ile tahrik etse de dönme hızı kontrol sistemine uygun olarak üç kademe ile sınırlandırılmıştır. Odanın dışında çok güçlü rüzgar dış üniteye çarpıyorsa dış ünite fan motorunu korumak için dış ünite fanı durdurulabilir. Yabancı bir madde dış ünite fan motorunun kilitlenmesine neden olursa klima durur ve bir uyarı (alarm) görüntülenir